Bu örgütlü zulmün sonunda 111 kişinin hayatını kaybettiğini resmi rakamlarla açıkladılar. Fakat biliyoruz ki bu sayı çok daha fazladır. Binlercesi de yaralanmıştır. Alevilere ait evler, iş yerleri yağmalanmıştır. Maraş katliamından sonra hayatta kalabilen Aleviler önemli oranda şehri terk ederken yereldeki sermaye de yağmacıların lehine el değiştirmiştir
Maraş Katliamı, insanlık tarihine geçen en ağır kıyımlardan birisidir. Bu katliam Maraş’ta Çiçek sinemasının solcular tarafından bombalandığına dair yalan haberlerin yayılmasından sonra biri Alevi iki solcu öğretmenin katledilmesiyle başlar ve bir hafta boyunca devam eder. Sonrasında olaylar hızla gelişir. 1978 yılının 19-26 Aralık tarihleri arasında yaşananlar tarihe unutulmaz bir kara leke olarak geçmiştir. Önce Alevilerin evleri işaretlenir, Faşist güruhlar insanları sivil, masum, çocuk demeden türlü işkencelerden ve katliamdan geçirirler. IŞİD’in günümüzdeki katliamlarının tamamen benzeri yıllar önce Maraş’ta Aleviler üzerinde gerçekleşir.
Maraş Katliamı aynı zamanda kadın bedenine yönelmiş sistematik bir saldırıydı. Alevi kadınların “namus” üzerinden şeytanlaştırılması, saldırgan güruhun kadınları hedef almasını meşrulaştırmaya yönelik bir nefret stratejisiydi.
Kadına yönelik şiddet, sadece fiziksel olarak değil; kimliğine, inancına, bedenine ve varoluşuna yönelen çok katmanlı bir saldırı biçimine dönüştü. Katliamın kadınlar üzerinde bıraktığı travma, nesiller boyunca aktarılan derin bir toplumsal yara niteliğindedir.
Katliamı meşru göstermek ve halkı katliama motive edebilmek için “Kızılbaş kafirler namaz kılmaz, oruç tutmazlar, hacca gitmezler. Namusları ve ganimetleri helal, bunları öldürenler cennete gider” yaygarası yapılmıştır. 22 Aralık 1978 tarihinde Bağlarbaşı imamı Mustafa Yıldız cuma hutbesinde vaaz verir şöyle der “sadece oruç ve namazla hacı olunmaz bir Alevi öldüren beş sefer hacca gitmiş gibi sevap kazanır bütün din kardeşlerimiz hükümete ve komünistlere dinsizlere karşı ayaklanmalıdır çevremizde bulunan Alevi Sünni imansızlar temizlenmelidir.” Camiden çıkan topluluk Alevilerin daha önceden işaretledikleri evlerine yönelerek en vahşi katliamları yapar. Evlerden dışarı çıksınlar diye evler ateşe verilir.
Bu örgütlü zulmün sonunda 111 kişinin hayatını kaybettiğini resmi rakamlarla açıkladılar. Fakat biliyoruz ki bu sayı çok daha fazladır. Binlercesi de yaralanmıştır. Alevilere ait evler, iş yerleri yağmalanmıştır. Maraş katliamından sonra hayatta kalabilen Aleviler önemli oranda şehri terk ederken yereldeki sermaye de yağmacıların lehine el değiştirmiştir.
Bir haftanın sonunda sıkıyönetim ilan edildi sanıkların yargılanması 1988 yılına kadar sürdü mahkemelerin sonunda birçok fail beraat etti. Kalanlar hafif cezalarla atlattılar. Bu süreçte katliam mağdurlarının avukatlarından üç kişi faili meçhul cinayete kurban gittiler.
Maraş katliamını dava süreci ise başlı başına ele almak gereken bir skandallar silsilesidir. 804 sanıklı davada 29’u ölüm, 7’si müebbet, 7’si 15-24 yıl, 259’u 5-10 yıl, 26’sı 1-5 yıl arasında hapis cezasına çarptırılmasına rağmen 1991 yılında çıkarılan Terörle Mücadele Yasası nedeniyle katilliği tescillenenler dahil tüm sanıklar serbest bırakılmıştır.
Maraş Katliamı Davasında yargılanan 804 sanıktan 54’ü kadın. Bunlardan 36 kadın sanık yeterli delil bulunmadığından ya da tek tanığın ifadesi ile suçlandığından beraat etmiştir. Firari 68 sanıktan iki firari kadın sanık bulunup sorgulanamadığından davadan tefrik etmiştir. Dokuz kadın sanık hakkında 6 yıl ağır hapis, dört kadın sanık hakkında ise 2 yıl hapis ve 50 TL para cezası verilir. Bu nasıl bir nefret ki nasıl bir öfke ki hadi diyelim planlandı katliama katılanlar konu komşu, aynı çeşmeden su içenler, lokmasını paylaşanlar, birbirine selam verenler nasıl oluyor da bu cinayetlere ortak oluyorlar akıl almaz bir şey …
Maraş Katliamında yaşamını yitiren 111 kişiden 17’si kadın. Katledilenlerin büyük bir kısmı belediyenin Şeyh Adil Mezarlığı’na isimsiz olarak toplu gömülmüşler. 17 kadının isimleri: Güllü Ergönül, Fatma Baz, Zeynep Aydoğan, Döndü Ünver, Zühre Ünver, Kezban Usta, Hatice Yılmaz, Gülsen Un, Hatice Görür, Gülsüm Akırmak, Zeynep Nergiz, Sebahat İşbilir, Elif Balta, Esma Suna, Fidan Suna, Fatma Bilmez ve Cennet Çimen.
Bu katliamın özneleri arasında maalesef pek çok kadın da mevcuttur. Kimi sanık, kimi tanık, kimi mağdur kimi de katliam mağdurlarının koruyucusu, kalkanı olmuş kadınlardır. Katliam sırasında saldırganlara “Aha bu ev de Alevi, sağ koymayın öldürün” diyerek saldırgan gruba rehberlik yapan ya da saldırıya uğramış komşularının evini talan eden, saldırganlara evlerinden satır getiren, tenekelerle gaz taşıyan kadınları da görüyoruz, “öldürecekseniz ikimizi aynı anda öldürün” diye kocasının üzerine atlayan, “Beni öldürün ama çocuklarıma dokunmayın” diye katillere yalvaran, hunharca katledilen kadınları da…
Maraş katliamı esnasında Ümmühan Doğan’ın şu cümlesi aslında bize çok şeyi anlatıyor, eşine, “Onların eline bırakma, beni sen öldür” diye yalvarıyor. Fatma Bilmez gibi evlatlarını canilerin eline vermemek için onlara sarılarak “Beni öldürmeden çocuklarımı alamazsınız” deyip, kendisini siper ettiği oğulların üstünde çivili tahtaların darbeleriyle hunharca katledilen kadınları da…
Katliamdan sağ kurtulan kadınlar yalnızca o günlerin dehşetini değil, sonraki yılların görünmez yükünü de taşımak zorunda kaldılar. Yakınlarını kaybeden kadınlar hem ailelerin ayakta kalması için mücadele etti, hem de yaşadıkları acıyı çocuklarına ve torunlarına aktarmamak için acılarını sessizce yaşadılar. Maraş’taki kadınların hafızası, bu ülkede yüzleşilmeyen her katliamın ağırlığını omuzlarında taşımaya mahkûm edildi. Bu sessizlik, devletin inkâr politikaları tarafından bilinçli olarak derinleştirildi.
Katliamdan sonra katilliği tescillenmesine rağmen dava sürecinden sonra tamamı salıverilen faşist caniler elini kolunu sallayarak şehirde yaşamaya devam ederler. Düne kadar arkadaşı, komşusu olanların bir anda celladına dönmesini sağlayan, sıradan insanları canileştiren ve yağmacı yapan zihniyetin sorumlusu kimdir? Bunları sorgulamadan bu memleket iflah olabilir mi
Geçtiğimiz aylarda yüzlerce mazlumun ahı üzerinde bir şekilde ölen Ökkeş Kenger (Şendiller) gibi bu katliamın 1 numaralı sanıkları dahil katliamda rol alan katilerin birçoğu devlette önemli makamlarla onurlandırıldı.
Bu anlamda Alevi katliamları içerisinde Maraş Katliamı halen anması halka açık bir şekilde yapılamayan ve valilik tarafından her yıl yasak ilan edilen tek katliamdır.
Maraş gibi anması bile yasaklı katliamlarla yüzleşilmedikçe, toplumsal barışın ve demokratikleşmenin yolu açılmadıkça; Dersim’de, Maraş’ta, Roboskî’de ve bugün Suriye’de, Rojava’da aynı senaryonun yeniden sahnelenmeye çalışıldığı açıktır. Güçlü ve kararlı bir mücadele verilmezse daha nice katliamın üstü örtülecek, muktedirler bizlere anmayı bile çok göreceklerdir…
