Beritan Onuk
Cinsiyet temelli şiddet, dünya çapında yaygın bir insan hakları ihlalidir. Cinsiyet temelli şiddetin kökenleri karmaşıktır ve birçok faktörün etkileşimini içerir. Toplumsal cinsiyet normları, güç dengesizlikleri, ekonomik faktörler ve kültürel inançlar, bu şiddetin sürdürülmesinde rol oynayan etmenler arasındadır. Toplumsal cinsiyet temelli şiddet, genellikle güç dengesizlikleri, cinsiyet normları, kültürel inançlar ve toplumsal yapıdaki eşitsizliklerle ilişkilidir
Toplumsal cinsiyet temelli şiddet, bireylerin cinsiyet kimlikleri veya toplumsal cinsiyet rolleri nedeniyle maruz kaldıkları şiddet biçimlerini ifade eder. Bu tür şiddet, toplumun cinsiyet normlarına uymayan davranışları cezalandırmayı, kontrol etmeyi veya bastırmayı amaçlayan bir araç olarak kullanılır. Toplumsal cinsiyet temelli şiddet genellikle kadınlara yöneliktir. Cinsiyet temelli şiddet, dünya çapında yaygın bir insan hakları ihlalidir. Cinsiyet temelli şiddetin kökenleri karmaşıktır ve birçok faktörün etkileşimini içerir. Toplumsal cinsiyet normları, güç dengesizlikleri, ekonomik faktörler ve kültürel inançlar, bu şiddetin sürdürülmesinde rol oynayan etmenler arasındadır. Toplumsal cinsiyet temelli şiddet, genellikle güç dengesizlikleri, cinsiyet normları, kültürel inançlar ve toplumsal yapıdaki eşitsizliklerle ilişkilidir.
Bu şiddet türü, kadınların ve kızların sadece cinsiyetleri nedeniyle maruz kaldıkları her türlü fiziksel, cinsel, psikolojik, ekonomik, dijital, sosyal ve ısrarlı takip şiddet türlerini kapsar.
Nedir şiddet türleri?
Fiziksel şiddet, kadınların bedenlerine yönelik saldırıları içerir. Bu saldırılar genellikle partner şiddeti, aile içi şiddet veya cinsel şiddet biçiminde ortaya çıkar. Kadınlar, eşleri, aile üyeleri veya tanıdıkları kişiler tarafından fiziksel olarak zarar görebilir. Bu tür şiddetin etkileri sadece bedensel yaralanmalarla sınırlı kalmaz, aynı zamanda uzun vadeli psikolojik etkileri de içerir. Şiddet, mağdurları üzerinde derin ve uzun süreli etkiler bırakan bir travmadır. Fiziksel yaraların yanı sıra, şiddet mağduru kadınlar travma sonrası stres bozukluğu, anksiyete, depresyon, öfke kontrol problemleri ve özgüven eksikliği gibi birçok psikolojik sorunla da mücadele etmek zorundadır. Bu travmatik deneyimler, kadınların günlük hayatlarını sürdürmelerini ve işlevlerini yerine getirmelerini zorlaştırabilir. Konsantrasyon problemleri, uyku bozuklukları, sosyal izolasyon ve intihar düşünceleri gibi birçok semptomla karşı karşıya kalabilirler. Psikolojik şiddet, kadınların duygusal ve zihinsel sağlıklarına zarar veren bir diğer yaygın şiddet biçimidir. Bu tür şiddet, tehditler, aşağılama, küçümseme, tecrit etme ve kontrol etme gibi davranışları içerir. Psikolojik şiddet, kurbanın özsaygısını ve özgüvenini zayıflatarak, bağımsızlığını elinden alarak etkiler. Psikolojik şiddet, fiziksel şiddet kadar görünür olmasa da, kadınlar üzerinde yıkıcı bir etkiye sahip olabilir. Bu tür şiddet; aşağılama, hakaret, tehdit, izleme, kontrol etme, gaslighting ve sosyal izolasyon gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Psikolojik şiddet, kadınlarda travma sonrası stres bozukluğu, anksiyete, depresyon ve düşük benlik saygısı gibi birçok psikolojik soruna yol açabilir. Ekonomik şiddet: Kadınların yaşadığı ekonomik şiddet, genellikle bir partner, aile üyesi veya başka bir kişi tarafından finansal bağımsızlığın kısıtlanması, kontrol edilmesi veya zarar görmesi olarak tanımlanır. Bu tür şiddet, kadının ekonomik kaynaklarına, mülkiyetine ve finansal kararlara erişimini kısıtlayarak, güç ve kontrol sağlamayı amaçlar. İşte kadınların yaşadığı ekonomik şiddetin bazı örnekleri:
Finansal Kontrol: Partnerin, kadının kişisel veya ortak mülkiyetine erişimini sınırlayarak, geliri kontrol etmesi veya kadının kendi mali kararlarını almasını engellemesi.
Ekonomik Bağımlılık Yaratma: Kadının kendi gelir kaynaklarından yoksun bırakılması veya ekonomik bağımsızlığını kaybetmesi, böylece partnerin kontrolünü artırmak için bir araç olarak kullanılması. Mali Zarar Verme: Kadının mülkiyetine, tasarruflarına veya kredi geçmişine zarar verme amacıyla, bilinçli olarak ekonomik zararlara neden olma. İş Güvencesi Tehdidi: Kadının iş güvencesini tehlikeye atma, işini kaybetme tehdidi veye işyerinde zor durumlar yaratma yoluyla ekonomik baskı uygulama. Mali Gizlilik İhlali :Kadının mali durumuyla ilgili gizli bilgilere yetkisiz erişimde bulunma, banka hesaplarına müdahale etme veya kredi kartlarını izinsiz kullanma. Çocukları Kullanma: Çocukları aracılığıyla ekonomik şiddet uygulama, örneğin çocuklara maddi destek vermemek veya çocukları kullanarak finansal baskı kurma.Ekonomik şiddet, sadece maddi kayıplara neden olmakla kalmaz, aynı zamanda kadının bağımsızlık duygusunu, özsaygısını ve genel yaşam kalitesini de etkiler. Bu tür şiddet, genellikle diğer şiddet biçimleriyle birlikte ortaya çıkabilir ve kadının şiddetten kurtulmasını daha da zorlaştırabilir. Toplumsal cinsiyet eşitliği ve finansal özgürlük konusundaki farkındalığın artırılması, ekonomik şiddetle mücadelede önemli bir adımdır.
Kadınlara yönelik dijital şiddet, internet ve diğer dijital platformlarda gerçekleşen şiddet içeren davranışları ifade eder. Bu tür şiddet, kadınların çevrimiçi ortamlarda maruz kaldığı taciz, tehdit, itibar zedeleme ve özel bilgilerin kötüye kullanımını içerir. Dijital şiddet, çoğu zaman cinsiyet temelli bir motivasyona dayanır ve kadınları hedef alarak onları çevrimiçi alanlarda rahatsız etmeyi amaçlar. İşte kadınlara yönelik dijital şiddetin bazı örnekleri:
Çevrimiçi Taciz ve Sözlü Şiddet: Sosyal medya, forumlar veya çevrimiçi oyun platformları gibi alanlarda kadınlara yönelik aşağılayıcı, tehdit edici veya saldırgan mesajlar gönderme.İ tibar Zedeleme: Kadınların itibarını zedelemek amacıyla yalan yanlış bilgilerin yayılması, iftira atma veya manipülatif içeriklerin kullanılması. Özel Bilgilerin İfşa Edilmesi: Kadınların özel bilgilerinin (fotoğraflar, videolar, kişisel yazışmalar) izinsiz bir şekilde yayılması veya kötü niyetli bir şekilde kullanılması. Tehdit ve Şantaj:Çevrimiçi ortamlarda kadınlara yönelik tehditlerde bulunma veya özel bilgilerini kullanarak şantaj yapma.Hassas Gruplarla İlgili Şiddet: Kadınların aidiyet duydukları gruplarla (etnik, dini, cinsel yönelim gibi) ilgili nefret içerikleri, ayrımcı yorumlar veya şiddet içerikli ifadeler kullanma.Stalking (Takip Etme):Kadınları çevrimiçi ortamlarda takip etme, sürekli olarak mesaj gönderme veya dijital ortamda sürekli olarak varlık gösterme.
Dijital şiddet, kadını psikolojik ve duygusal sağlığı üzerinde ciddi etkiler bırakabilir. Bu tür şiddetin artmasıyla birlikte, çeşitli ülkelerde ve platformlarda dijital şiddeti önleme ve cezalandırma amaçlı yasal düzenlemeler ve politikalar geliştirilmektedir..
Kadınlara yönelik dijital şiddetin bazı örnekleri:
Çevrimiçi Taciz ve Sözlü Şiddet: Sosyal medya, forumlar veya çevrimiçi oyun platformları gibi alanlarda kadınlara yönelik aşağılayıcı, tehdit edici veya saldırgan mesajlar gönderme. İtibar Zedeleme: Kadınların itibarını zedelemek amacıyla yalan yanlış bilgilerin yayılması, iftira atma veya manipülatif içeriklerin kullanılması. Özel Bilgilerin İfşa Edilmesi: Kadınların özel bilgilerinin (fotoğraflar, videolar, kişisel yazışmalar) izinsiz bir şekilde yayılması veya kötü niyetli bir şekilde kullanılması. Tehdit ve Şantaj: Çevrimiçi ortamlarda kadınlara yönelik tehditlerde bulunma veya özel bilgilerini kullanarak şantaj yapma. Hassas Gruplarla İlgili Şiddet: Kadınların aidiyet duydukları gruplarla (etnik, dini, cinsel yönelim gibi) ilgili nefret içerikleri, ayrımcı yorumlar veya şiddet içerikli ifadeler kullanma. Stalking (Takip Etme):Kadınları çevrimiçi ortamlarda takip etme, sürekli olarak mesaj gönderme veya dijital ortamda sürekli olarak varlık gösterme.
Dijital şiddet, kurbanın psikolojik ve duygusal sağlığı üzerinde ciddi etkiler bırakabilir. Bu tür şiddetin artmasıyla birlikte, çeşitli ülkelerde ve platformlarda dijital şiddeti önleme ve cezalandırma amaçlı yasal düzenlemeler ve politikalar geliştirilmektedir. Ayrıca, dijital okuryazarlık ve bilinçlilik kampanyaları, kadınların çevrimiçi ortamlarda güvende olmalarına yardımcı olabilir.
Kadınlara yönelik sosyal şiddet, bireyin cinsiyeti nedeniyle maruz kaldığı, toplumsal normlar, kültürel inançlar ve sosyal yapılar tarafından desteklenen bir tür şiddettir. Bu tür şiddet genellikle kadınları aşağılamayı, kontrol etmeyi ve susturmayı amaçlayan bir davranış şeklidir. Kadınlara yönelik sosyal şiddet, fiziksel şiddet gibi somut ve açık bir şekilde görülebilen bir durum olmayabilir, ancak duygusal, psikolojik, ekonomik ve sosyal boyutlarda kadınları etkileyen bir dizi zararlı davranışı içerebilir.
Kadınlara yönelik sosyal şiddetin bazı örnekleri şunlar olabilir: Dil İle Şiddet: Küfürlü konuşmalar, aşağılayıcı ifadeler, hakaretler ve cinsel içerikli sözlü saldırılar gibi dil kullanımı yoluyla yapılan şiddet. Ayrımcı Tutumlar ve Davranışlar: Kadınları cinsiyet temelinde ayrımcılık yapma, onları iş veya eğitim fırsatlarından mahrum bırakma, terfi etmeme veya birçok toplumsal alanda eşitsiz muamele. Toplumsal Baskı ve Normlar: Toplumun belirli normlarına ve beklentilerine uymayan kadınlara yönelik dışlama, eleştirme veya damgalama. Ekonomik Şiddet: Kadınların maddi bağımsızlıklarını ellerinden almayı amaçlayan davranışlar, örneğin ekonomik kaynaklara erişimi kısıtlama, para vermemek veya finansal olarak kontrol etmek. İnternet Üzerinden Şiddet: Sosyal medya ve diğer dijital platformlarda kadınlara yönelik hakaret, tehdit ve saldırılar. Toplumsal İzolasyon: Kadınları aile ve toplumdan izole etmeye yönelik çabalar, sosyal ilişkilerini sınırlama veya koparma. Geleneksel ve Kültürel Şiddet: Toplumsal normlar ve kültürel inançlara dayalı olarak kadınların özgürlüklerini kısıtlayan, kontrol eden veya cezalandıran uygulamalar.
Kadınların yaşadığı ısrarlı takip şiddeti, bir kişinin diğerini sürekli olarak, rahatsız edici veya tehdit edici bir şekilde takip etmesi, gözlemlemesi veya taciz etmesidir. Bu tür şiddet genellikle bir ilişki içindeki güç dengesizliği, kontrol arzusu veya diğer manipülatif nedenlerle ortaya çıkar. İsrarlı takip şiddeti, kişinin günlük yaşamını, özgürlüğünü ve duygusal sağlığını ciddi şekilde etkileyebilir.
İsrarlı takip şiddeti, aşağıdaki şekillerde ortaya çıkabilir: Fiziksel Takip: Bir kişinin fiziksel olarak diğerini sürekli olarak takip etmesi, örneğin sokakta, işyerinde veya diğer kamu alanlarında.
Dijital Takip: Sosyal medya, mesajlaşma uygulamaları ve diğer dijital platformlarda kişiyi sürekli olarak izleme, takip etme veya kontrol etme. Telefon Takibi: Kişinin telefon görüşmelerini, mesajlarını veya konumunu sürekli olarak kontrol etme. Ev ve İşyeri Takibi: Kişinin evine veya işyerine sürekli olarak gelme, orada bekleyişte bulunma veya aktivitelerini izleme. Duygusal Taciz ve Tehditler:İsrarlı takip genellikle duygusal taciz ve tehditleri içerir. Takip edilen kişiye yönelik tehditler, korkutucu davranışlar veya diğer manipülatif taktiklerle birlikte kullanılabilir. İsrarlı takip şiddeti, mağdurun yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Bu tür bir şiddet, mağdurda korku, endişe, travma ve güven kaybına neden olabilir. Ayrıca, mağdurun sosyal hayatını sınırlayabilir, iş performansını etkileyebilir ve duygusal sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir.
Sonuç olarak, cinsiyet temelli şiddet, kadınların haklarına, güvenliğine ve sağlığına ciddi tehdit oluşturan bir sorundur
Toplumun bu sorunla etkili bir şekilde başa çıkabilmesi için eğitim, farkındalık ve dayanışma önemli rol oynar. Herkesin cinsiyet temelli şiddetle mücadeleye katkıda bulunması, adil, eşit ve güvenli bir toplumun inşasına olanak sağlar
