Kadıneki Çeviri,
Carmen Geha-23 Haz 2024
Kadınlar ve toplumsal cinsiyet aktivistleri göçmen, mülteci veya sığınmacı olarak yeniden yerleşebildiklerinde, yeni bir bağlama uyum sağlama konusunda sosyal ve psikolojik baskılarla karşı karşıya kalıyorlar. Mülteciler giderek artan bir şekilde - ve ara sıra - yaklaşan zorla geri dönüş tehdidiyle de karşı karşıya kalıyor. Göçmenler işlerini kaybetme riskini göze alamazlar veya ne tür işler alacakları konusunda telaşlı olamazlar çünkü çalışma izni olmadan eve döndüklerinde de ilk sırada yer alacaklardır. Göçmenler ve mülteciler için cinsiyete göre üç durak vardır; özellikle de yolculuğa şiddet ve zulümden kaçan aktivistlerin bakış açısından bakıldığında
Arap Ortadoğu Bölgesi'ndeki kadınlar, demokrasi yanlısı protestoların ve baskıya karşı çeşitli direniş biçimlerinin ön saflarında yer alıyor. Uluslararası Af Örgütü'ne göre, Arap Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da demokrasi ve toplumsal cinsiyet konusunda çalışan kadınların siyasi alanı ciddi anlamda zorlu ve durum daha da kötüleşiyor. Kötüleşen baskı koşulları, kadınların ve toplumsal cinsiyet aktivistlerinin göç dalgalarına ve yerlerinden edilmesine yol açtı.
Onlarca yıldır, uluslararası kuruluşların programları bölgede kadın haklarını ve toplumsal cinsiyet eşitliğini iyileştirmeye çalışıyor. Ancak bunun yerine bölge artan şiddete, ayrımcılığa ve kadınların ve toplumsal cinsiyet aktivistlerinin ötekileştirilmesine tanık oluyor. Bu makale son yıllarda ortaya çıkan kritik sorulara odaklanıyor: Göç deneyimi kadınların ve toplumsal cinsiyet aktivistlerinin hayatlarını nasıl etkiliyor? Göç aktivistleri yeni çevrelerine nasıl yapıcı bir şekilde katkıda bulunabilirler? Bu soruların yanıtları Akdeniz'deki karmaşık (ve tehlikeli) göç yollarına ışık tutacak; ve göçmenlerin ve yerel toplulukların ortak sorunları çözmek için nasıl birlikte çalışabilecekleri. Bunu Barselona'daki Lübnanlı bir göçmen olarak yeni konumumdan yazıyorum; Güvenli ve konuksever bir şehirde olma ayrıcalığına sahibim ve bu nedenle sınırlar ve milletler ötesinde çalışmak için pek çok yapıcı alan görüyorum. Ancak her insanın yolculuğunun farklı olduğunun farkındayım.
Sorunları çerçevelemek
Arap Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesinde dünyanın herhangi bir yerinde olduğundan daha fazla mülteci ve yerinden edilmiş insan var. Akdeniz, göçmenler ve mülteciler için dünyanın en ölümcül bölgesidir. Birleşmiş Milletler, 2014 ile 2020 yılları arasında 33.000'den fazla erkek, kadın ve çocuğun denizi geçerken boğulduğunu tahmin ediyor. Zorunlu göç ve çatışma toplumsal cinsiyete dayalı şiddeti artırıyor ve eşitsizlikleri derinleştiriyor. Akdeniz üzerinden kaçan kadınlar yalnızca kitlesel çatışmalardan, zulümden ve zulümden değil, aynı zamanda cinsiyete dayalı şiddete dayalı yerleşik sistemlerden, cinsiyete dayalı yasalardan ve ekonomik ve siyasi katılıma eşit olmayan erişimden de kaçıyorlar. Arap Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesi, kadınlara karşı ısrarla ayrımcılık yapan ve onları ötekileştiren son derece baskıcı ve şiddet içeren rejimlere ev sahipliği yapıyor. Bölge, kadınların siyasi ve ekonomik katılım oranlarının en düşük olduğu bölgedir. Onlarca yıldır iktidarda erkeklerin lehine olan yasalara göre kadınlara ikinci sınıf vatandaş muamelesi yapıldığı göz önüne alındığında, bu şaşırtıcı değil. Arap MENA'sı bu kalıpları paylaşıyor ama aynı zamanda anlaşılması gereken incelikli bağlamlara da sahip.
Yemen ve Irak gibi bazı ülkelerde devam eden savaşlar var; Lübnan gezegendeki en yozlaşmış ülkelerden biri; ve Libya'nın kaynaklarını düzenleyen bölgesel milisler var. Bu ülkelerdeki kadınlar ve cinsiyet aktivistleri sistematik olarak gözaltılara, ölüm tehditlerine, suikastlara ve artan sansüre maruz kalıyor. Kitlesel göç ve yerinden edilmeye ilişkin literatür, siyasi ve sivil alanı nadiren göçün itici gücü olarak kabul ediyor. Suriye, Lübnan, Libya ve Irak'tan2 aktivistlerle yaptığım araştırma boyunca, siyasetin göçün itici gücü olduğuna dair tutarlı kanıtlar elde ettim. Kadınlar ve toplumsal cinsiyet aktivistleri son on yılda baskıya maruz kalıyor ve bana defalarca hayatlarının imkansız hale geldiğini anlatıyor. Aktivistleri ya göç etmeye ya da susturulmaya iten bu olgu, bölge genelinde toplumsal hareketleri ve ulusötesi seferberliği zayıflattı.
Göçmenlerin karşılaştığı sorunlar, göçte yaşanan izolasyondan kaynaklanmaktadır. Araştırmam, diaspora seferberliğine ilişkin mevcut araştırmaların aksine, bu "dağılma" fikrine odaklanıyor. Ayrılmaya zorlanan kadınlar ve toplumsal cinsiyet aktivistleri kendilerini diasporanın üyesi olarak görmüyorlar. Aslına bakılırsa Arapça konuşan diasporalar, demokrasi yanlısı faaliyetleri ve toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki çalışmaları nedeniyle onlara pek hoş karşılanmayabilir. Bu durum göçmenler için birçok soruna yol açıyor. Tehlikeli yolculukta hayatta kalanların hayatlarını yeniden keşfetmeleri gerekiyor. Kadınlar için bu, kariyerlerine ve refahlarına çok yüksek bir maliyet getiriyor. Kadınlar yalnızca emeklerinin ve uzmanlıklarının sistematik olarak vasıfsız hale gelmesi riskiyle karşı karşıya kalmıyor, aynı zamanda arkadaşlarından ve ailelerinden aldıkları destek ağlarını da kaybediyorlar.
Kadınlar ve toplumsal cinsiyet aktivistleri göçmen, mülteci veya sığınmacı olarak yeniden yerleşebildiklerinde, yeni bir bağlama uyum sağlama konusunda sosyal ve psikolojik baskılarla karşı karşıya kalıyorlar. Mülteciler giderek artan bir şekilde - ve ara sıra - yaklaşan zorla geri dönüş tehdidiyle de karşı karşıya kalıyor. Göçmenler işlerini kaybetme riskini göze alamazlar veya ne tür işler alacakları konusunda telaşlı olamazlar çünkü çalışma izni olmadan eve döndüklerinde de ilk sırada yer alacaklardır. Göçmenler ve mülteciler için cinsiyete göre üç durak vardır; özellikle de yolculuğa şiddet ve zulümden kaçan aktivistlerin bakış açısından bakıldığında.
Arap MENA'sındaki baskı ve şiddetli baskı, kadınların göç etmesinin veya ayrılmaya zorlanmasının ana nedenleri arasında yer alıyor. Son yıllardaki kitlesel ayaklanmalardan elde edilen kısa süreli kazanımlar ve ivme tersine döndü. Bölge genelinde ve özellikle Lübnan'da siyasette kadınlara ve toplumsal cinsiyet aktivistlerine karşı bir tepkiye tanık oluyoruz. Kısa bir süreliğine de olsa demokrasi yanlısı protestoların ön saflarında yer alan kadınlar, şimdi hareketlerinin yok olmasına ve bölgede toplumsal cinsiyet eşitliğine karşı artan hoşgörüsüzlüğe tanık olarak ayrılmaya zorlanıyorlar. Aşağıdaki bölümde, zorla yerinden edilme deneyimindeki çeşitli adımların ne kadar cinsiyetçi olduğunu vurgulayan, devam eden araştırmalardan bazı alıntıları paylaşıyorum.
Kalkış
Kadınlar, göçmen kadınları köleliğe benzer koşullara hapseden yolsuzluk, toplu katliam ve kafala sistemleri rejimleri altında sersemlemiş halde, ülkelerini ikinci sınıf vatandaş olarak terk ediyorlar. Kadınlar ve toplumsal cinsiyet aktivistleri umutsuz ve çaresiz bırakılmış bir umutsuzluk içinde ayrılıyor.
“Dışarı çıkarken neredeyse ölüyordum, yaklaşık iki gün boyunca bir arabanın bagajında tutuldum. Ama bu işin kolay kısmıydı. Artık balkonuma çıkmak bile güvenli olmadığı için Suriye'den ayrıldım.”
“Aslında Libya'yı 'terk etmedim', hâlâ işimi ve aktivizmimi yapıyorum ama fiziksel olarak orada değilim. İnan bana kalırdım. Ölüm tehditleri beni kişisel olarak korkutmadı ama ben iki çocuk annesiyim ve kasabamdaki yetimlerin başına gelenleri gördüm, bu yüzden fiziksel olarak onlara gittim. Malta’ya oradan da Avrupa’ya gittik. Şimdi buradayım; bedenim burada evet ama kalbim ve aklım hala orada.”
Varış
Sadece güvenliğe ulaşmak, kadınların refahı ve kişisel özerkliği otomatik olarak güvence altına alınmıyor. Yeni bir şehre gelen kadınlar ve toplumsal cinsiyet aktivistleri, ev sahibi ülkenin vatandaşları kadar diasporanın da düşmanlığıyla karşı karşıya kalabilir.
“Evde bir aktivisttim ve çok fazla umudum vardı. Ama şu anda umudumu kaybettim ve tüm arkadaşlarımı kaybettim. Sıfırdan başlıyorum ve yetişmek için zar zor zamanım var çünkü şimdi tüm paralarını kaybeden aileme destek oluyorum. Sonuç olarak, kariyerimin bu darbeden kurtulup kurtulamayacağından emin değilim."
“Berlin bana hayatımın tadını çıkarma ve cinselliğimi ifade etme özgürlüğünü verdi; Beni Suriye'de öldürebilecek bir şey. Ülkemde başkalarına destek olmak istiyorum ama kendimi dışlanmış ve sesimin az duyulduğunu hissediyorum, sanki daha fazla hayatta kalmak için değilmiş gibi buradayım."
“Lübnan devrimine katıldığım için burada, Avrupa'da dikkat çekmemeye çalışıyorum. Diğer Lübnanlıların beni yargılamasından, hatta bana zarar vermesinden endişeleniyorum. Bu yüzden dikkat çekmemeye çalışıyorum ama keşke bunu yapmak zorunda olmasaydım."
İmkansız Bir Dönüş
Göçmenler ve mülteciler geri dönemeyebilir veya geri dönmek istemeyebilir; çeşitli karmaşık ve farklı nedenlerden dolayı. Bu nedenler zulüm ve şiddet korkusundan, varlıklarını veya işlerini kaybetmekten kendileri ve sevdikleri için farklı bir gelecek istemeye kadar değişebilir.
“Her gün bunun hayalini kuruyorum ve keşke bunun hakkında bu kadar çok rüya görmeyi bırakabilseydim. Asla olmayacak, bir daha asla evde olamayacak. Bir sanatçı ve eleştirmen olarak bu bir kara kutu, içeri girenler bir daha çıkamayabilir ve benim gibiler için bu tam anlamıyla intihar anlamına geliyor.”
“Çocuklarım Avrupalı, ailemiz oldukça Avrupalı bir mahallede yaşıyor. Libya'da insan haklarının korunmasıyla ilgileniyorum, geri dönüş söz konusu değil. Bundan sonra ne yapacağım, hiçbir fikrim yok."
“Sığınma hayatı, sanatım ve yazılarım aracılığıyla beni cinselliğim ve aktivizmim konusunda daha açık hale getirdi. Dünyadaki tüm garantilere rağmen geri dönmeyi hayal edemiyorum. Varsayımsal bir senaryoda barış olsa bile ailem beni asla bu şekilde kabul etmez.”
Birlikte Oluşturma Yoluyla Katılıma İlişkin Öneriler
Bu anlatılar, Arap MENA'sındaki kadınların refahı ve potansiyel kariyer yolları üzerinde cinsiyet ve aktivizmin nasıl bir etki yarattığının çeşitli boyutlarını ortaya koyuyor. Birkaç yıla yayılan araştırmamda en çok tekrarlanan duygulardan biri, siyasi faillik duygusunun kaybıydı. Bu bölümde, göçmenlerin yeni bağlamlarında onurlu katılımı deneyimleyebilecekleri bir mercek olarak birlikte yaratmayı öneriyorum. Barselona gibi ev sahibi şehirlerin yalnızca göçmenleri karşılamada değil, aynı zamanda onların farklı deneyim ve uzmanlıklarından yararlanma konusunda da oynayacakları büyük bir rol var. Arap MENA'sında şiddetli baskı biçimlerinin olduğu doğru olabilir, ancak kadınların baskı, ayrımcılık ve ötekileştirilmesi deneyimleri daha çok küresel deneyimler ve eğilimlerdir. Göçmen kadınların ve cinsiyet aktivistlerinin deneyimlerinden, hatta neyin yanlış gittiğine dair bile paylaşabilecekleri çok şey var. Örneğin, çok sayıda uluslararası kuruluş Arap MENA'sında kadın hakları ve cinsiyet eşitliği üzerine çalışıyor. Bu kuruluşlar, Arap MENA'sında neyin yanlış gittiğini ve neyin yanlış gitmeye devam ettiğini göçmenlerden duymaktan faydalanacaktır. Burada yaptığım davet sadece göçmenlere danışmak, göçmenlerle röportaj yapmak, hatta göçmenleri konuşmaya davet etmekle ilgili değil. Benim davetim, ortak yaratma süreci yoluyla ortak sorunları ve çözümleri birlikte düşünmemizdir. Bunu üç ilgili mekanizma ve aktiviteyi kullanarak yapabiliriz. Bu mekanizmalar ve faaliyetler ulusal düzeyde harekete geçirmeyle sınırlı olmayıp, bu yaklaşımın yerel düzeyde modellenmesiyle sınırlıdır. Birlikte yaratma olarak kapsayıcılık, yerel işletmeler, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve kent konseyleri arasındaki çok paydaşlı işbirlikleri yoluyla başlatılabilir.
Birlikte yaratma, politika sorularının formüle edildiği ve çözümlerin geliştirildiği süreçtir. Bu süreçte, karar alma ve gündem belirleme süreçlerindeki katılımcılar birbirleriyle eşit düzeyde yer alır. Uygulamada bu, mültecilerin ve politika yapıcıların, profesörlerin ve öğrencilerin, medya temsilcilerinin ve sivil toplum kuruluşlarının, işverenlerle birlikte sorunların ne olduğu konusunda müzakereci bir diyalog kurması ve çözümlere eşit derecede katkıda bulunması anlamına geliyor. Bu, hesap verebilirliği merkezden uzaklaştırır ve göçmen kadınlara katılım ve seslerini duyurma konusunda onurlu bir fırsat verir. Araştırmamdan ortaya çıkan ve benzersiz bir misafirperverlik sunan Barselona şehrinde geçirdiğim zamandan ilham alan bazı öneriler arasında şunlar yer alıyor:
• Araştırma müdahalelerini yansıma ve paylaşım alanları olarak tasarlamak: Arap MENA'sındaki mülteci ve göçmen sayılarına ilişkin istatistiksel veriler, politika yapıcıların incelikli dinamikleri ve deneyimleri ortaya çıkarmasına yardımcı olmuyor. Göçmen kadınlar yekpare varlıklar değildir ve hikayeleri ve yaşanmış deneyimleri belgeleyip sentezleyerek stereotiplerden kaçınmaya başlayabiliriz.
• Yalnızca veri ve içgörü elde etmekten kaçınmak ve bunun yerine politikalar için yerel önceliklerin nasıl olması gerektiğini kadın göçmenlerle birlikte belirleme sürecini koymak. İster belediye meclisi ister işveren olsun, karar vericiler, görünmeyen sorunları tespit etme ve çözüm önerileri sunma konusunda göçmenlerin bakış açısını entegre etmekten yararlanabilirler.
Maksimum sayıda müttefik ve müttefik kurumun katılımını sağlayacak şekilde disiplin veya sektör sınırlarının ötesinde savunuculuk yapmak. Karar vericiler, işgücü piyasasına katılım, koruma mekanizmaları ve daha iyi sağlık hizmetleri gibi ortak talepleri paylaşan herkesi bir araya getirerek kurumların silolar halinde çalışmasını önleyebilir.
Çeviri: Jin Dergi
Etiketler : Göç, Kadınların göçü, Kadınların göç hikayeleri, Göçmenlik, Göçmen Karşıtlığı,
Carmen Geha